Dorpen | Daar waar uithangt

Kethels nieuws vanuit het Gemeentearchief Schiedam

Honderd jaar kerkgeschiedenis van Kethel teruggevonden

Onlangs zijn een serie notulen vanaf 1872 van de Hervormde gemeente Kethel en het archief van de Kethelse Christelijke Jongelingsvereniging boven water gekomen zo meldt het Archief Schiedam. Er ligt hier een taak voor Kethelliefhebbers om in de voetsporen van Jaap de Raat zijn uitgebreide dokumentatie, boeken en schilderijen aan te vullen.

De archieven van de Kethelse kerkenraad en de jongelingsvereniging zijn te vinden in het Gemeentearchief Schiedam. Kijk op de website http://archief.schiedam.nl onder collecties/archievenoverzicht.

Ga eens terug in de tijd en breng een bezoek aan de studiezaal van het gemeentearchief Schiedam en zwerf in het verleden van Kethel.

Published in:

on 8 januari 2009 at 11:13 Comments (4)

IJspret?

Een mooie foto van mijn ouders zeventig jaar geleden, ik heb mijn ouders nooit op de schaats gezien, wel heb ik mijn vader er over horen vertellen, dat hij schaatsend naar zijn meisje ging, die Schie over naar Ackersdijk.

Op de boerderij als het flink vroor moesten de nodige voorzorgsmaatregelen getroffen worden, waterleidingen werden flink ingepakt met stro en doeken. Een bevroren waterleiding was een ramp voor het vee, met name de koeien, zij moesten water kunnen drinken.

De koeienmest vanuit de stallen op de boerderij moest om de 2 dagen met paard en wagen naar het land gereden en op het weiland uitgestrooid worden (dat mocht toen nog), maar voordat het paard de stal uit kwam werden onder de hoeven stiften (een soort van sneeuwkettingen) geslagen om het paard niet uit te laten glijden. Dit was de taak van mijn broer Mari, hij heeft er mooie herinneringen aan, ofschoon het een zeer vermoeiende bezigheid was, voor zowel paard als voor Mari.

Grote hoeveelheden zout werden ingekocht om de werf (het erf) nog enigszins begaanbaar te houden.

Uitsluitend in de woonkamer brandde de kolenkachel, op zolder waar wij sliepen vroor je aan je bed vast.

Weet u het nog:

– bevroren dekens
– ijskoude neus
– wasgoed bevroren
– ijspegels aan de ramen en ijsbloemen op de ramen
– op school zongen we ‘ ijsvrij willen wij anders staken wij ‘ en soms werd de school gesloten om te schaatsen

De enige dieren die het bijzonder naar hun zin hadden waren de twee Shetland pony’s van mijn zus Corrie.

Published in:

on 4 januari 2009 at 23:41 Comments (5)

IJsclub Kethel

Nu de ijs koorts bij de mensen weer is losgebarsten en stukje nostalgie over het Kethelse ijsvermaak.

Rond 1900 was schaatsen in Kethel voor arm en rijk een genoeglijk vermaak. Voor de armen in Kethel werd een wedstrijd geschaatst om een varken. Een deel van het varken werd beschikbaar gesteld voor de winnende schaatser, de rest van het varken werd verdeeld onder de armen.

Toen de ‘spekregen’ ophield moest iets worden verzonnen om de armen uit hun barre wintersnood te helpen. Daarom werd de Kethelse ijsclub opgericht bij wijze van werkverschaffing voor baanvegers. Oprichters de heer Blommendaal en de heer van der Loo. De wedstrijden werden gehouden op de Kethelvaart aan de Kerklaan naar Het Windas.

Het startsein wordt gegeven

Zondags werd niet geveegd, maar op zateravond om 6 uur kwam de ploeg op om in de n acht de banen schoon te vegen en de scheuren met water vol te gieten. Ter controle gingen diverse bestuursleden van de ijsclub ’s nachts de vegers controleren en boden ze iets warms te drinken aan.

De familie van der Loo op de schaats. De familie van der Loo waren fervente ijsliefhebbers. De beroemde Hudora ijzers (HUgo DOrnseif RAdevormwald) werden onder alle beschikbare hoge schoenen gezet. Rinus van der Loo vertelde mij, dat zelfs de hoge schoenen van zijn oma niet veilig waren.

Het schaatsfestijn werd altijd op grootse wijze gevierd, er kwamen ook vele schaatsers uit de wijde omgeving om aan de wedstrijden deel te nemen. Een baanveger verdiende op zo’n dag 60 tot 80 gulden.

Later werd in Schiedam een ijsclub opgericht en ging de ijsclub in Kethel ter ziele.

Published in:

on 3 januari 2009 at 23:43 Comments (2)

Na 80 jaar weer ‘stopplaats’ in Kethel?

Uit het nieuws van 4 december 2008:

‘Minister Camiel Eurlings gaat diepgaand onderzoek plegen naar het realiseren van een mogelijk station stopplaats Kethel. Hij deelde dit mee naar aanleiding van de behandeling begroting verkeer.’

en een krantenartikel:

Zou er na 80 jaar weer een station in Kethel komen?

Uit het verleden kunnen we lezen, dat in 1847 het spoor Den Haag-Rotterdam in gebruik genomen werd.

Een slechte foto uit het boekje van Louw Jongste ‘Weerzien met Kethel’

Van een treinhalte of stopplaats in Kethel was pas sprake op 15 februari 1892 bij de Kerkweg-Joppelaan stond de wachterswoning en het Blokhuis 92. Vanaf die tijd deed het dienst als station. Daarvoor was het een bunkerstation voor kolen en water, een spoor voor de locomotieven. Op 15 mei 1938 werd de halte opgeheven wegens bezuinigingen.

Na WOII is er veel onderhandeld om wederom een treinhalte in Kethel te maken. In het tijdschrift Scyedam van de Historische Vereniging Schiedam, 13e jaargang nr. 5 december 1987 staat een uitgebreid artikel ‘De treinhalte Kethel-Spaland door K.P. Compagne. Maar tot op heden is het er nooit van gekomen.

Published in:

on 4 december 2008 at 23:18 Geef een reactie

Kethel liefhebber overleden

Louw Jongste 5-1-1929 – 7-11-2008

Zaterdag 7 november 2008 bereikte mij het trieste bericht dat Louw Jongste was overleden. We verliezen in hem een Kethel liefhebber. Louw was altijd met de geschiedenis van Kethel bezig en heeft diverse boekjes geschreven en met zijn grote foto verzameling daarin gepubliceerd. Als hobby schilderde hij leuke prenten over Kethel en maakte gedichten. Met toestemming van Louw heb ik het e.e.a. op mijn website van hem mogen gebruiken. Kortom Kethel was ook zijn grote passie. We zullen hem missen.

Published in:

on 12 november 2008 at 22:29 Comments (6)

Midden-Delfland

Een warm hart heb ik voor Midden-Delfland. In de maand november bruist het van de activiteiten. Onderstaand foldermateriaal is hierover uitgegeven en een bezoekje waardig. Actuele informatie op http://www.verlichteboerderijen.nl en de route is beschikbaar bij alle VVV’s in de regio.

Zomer in Midden-Delfland

Louw Jongste heeft een lang gedicht geschreven over Midden-Delfland, een onderdeel wil ik u niet onthouden, desgewenst kan men het gehele gedicht opvragen:

We beslissen niet samen meer voortaan
de verstedelijking wringt zich met ellebogen vooraan
en rekent hoeveel dagjesmensen wij samen moeten verwerken
en dan nog een klein stukje voor de sterken
Rijksweg 19 moet er komen van het rijk
Midden-Delfland vrienden zeggen: nog niet over mijn lijk

Een dubbele spoorbaan er bij zegt de Nederlandse Spoorwegen
Schiedam probeerde jouw grenzen weg te vegen
Delft bouwt op jouw rand
O, Midden-Delfland wat is er aan de hand
ze blijven je aanvallen over de grote van je land

Toch blijft je grote groene hart open
voor een ieder die er in wil lopen
we zullen ons samen aan moeten passen
accepteren dat stedelingen tegen onze bomen plassen
45.000 recreanten op een dag
welkom in Midden-Delfland want het mag

Published in:

on 21 oktober 2008 at 21:21 Comments (1)

Tonnetje steken 2008

Zondag 14 september 2008 is het Nederlands kampioenschap Tonnetje steken in Kethel gehouden. Het weer was geweldig en iedereen had er zin in. s’Morgens waren eerst de kinderen aan de beurt en in de middag beet de kampioen van vorig jaar de spits af.

2008

Omschrijving van tonnetje steken door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur:

Tonsteken of tobbetjesteken is een kermisspel, waarbij deelnemers met een karretje naar beneden rijden en proberen met een stok in een ring te steken. De ring missen, betekende een nat pak.

Spel: Het tonsteken was een spel voor jong volwassenen. Goed weer was noodzakelijk om veel deelnemers te krijgen, want natte kleren waren bijna niet te vermijden. Als de deelnemer met de stok de ring mistte, stootte hij de ton of emmer aan boven zijn hoofd. De inhoud van de emmer stroomde dan over de ongelukkige tonsteker heen. Tonsteken was op de Heemskerkse kermis een geliefd spel. Het komt nu nog sporadisch voor op kleine dorpskermissen.

Kethel houdt het Tonnetje steken al jaren in ere. Hieronder een foto uit 1954 en uit 2007.

Published in:

on 9 september 2008 at 9:54 Comments (4)

Heimwee, verlangen naar ouderwets gezellig, herkenbaar?

Een paar gebruiksartikelen uit vroegere tijden waar ik nu met weemoed naar kijk. Het zijn geen specifiek Kethelse gebruiksartikelen, maar nostalgische gedachtensprongen uit mijn jeugd en ik denk van ieder boven de 50 jaar

Herkent u ze nog?

De teil

Bij ons was de teil een multifunctioneel gebruiksartikel.

De was werd ‘in de week’ gezet in de teil
Eenmaal per jaar ging de teil mee naar het tonnetje steken als waterhouder
Op sinterklaasavond bracht de goedheiligman er de cadeautjes in en de poes vond haar plekje
Bij de wekelijkse badbeurt stond de teil voor de kolenkachel

En nu op haar oude dag staat zij bejaard en onder de stof nog steeds werkeloos in de kelder:

2008

Wikipedea zegt: Een teil (ook tobbe) is een ronde, maar ook vaak ovale bak, die vroeger vooral van verzinkt metaal werd gemaakt.

De Vliegenkast

De vliegenkast, de voorloper van de koelkast. Een houten kast, waarvan de deur bespannen was met minuscuul horren gaas, waar men eten in bewaarde zonder dat er vliegen of ander ongedierte bij kon komen. Bij ons hing de vliegenkast in de kelder.

Maar denk ook is aan:

Het pluche tafelkleed
De kolenkachel en kolenkit
Het theelichtje
De melkkoker
Het petroleumstel
De pannenplank

Herkent u deze nog: Veger en blik of ‘Varken’ en blik of stoffer en blik in combinatie met de mattenklopper als voorloper van de eerste elektische stofzuiger:

In de vijftiger jaren hadden wij zeil in de kamer met een kleed, het kleed werd iedere zaterdag opgepakt en buiten met de mattenklopper geklopt, het zeil werd 1 x per week in de was gezet en na een paar uur uitgewreven, ik ruik nog de geur van was in mijn neus. De overige dagen werden kruimels en stof geveegd met ‘varken en blik’ zoals mijn moeder het stoffer en blik noemde. Wat een luxe moet het voor de huisvrouw geweest zijn als er een stofzuiger aangeschaft werd.

Published in:

on 16 juli 2008 at 17:19 Comments (2)

De Stichting Rotterdam is vele Dorpen

Uitstapje naar het dorp Rotterdam

Als amateur geschiedenisschrijver over dorpen wil ik wijzen op een geweldig initiatief van het Historisch Genootschap Roterodamum. Zij heeft in 2002 de Stichting Rotterdam is vele Dorpen opgericht. Het doel van de stichting is het verrichten of laten verrichten van studies en wetenschappelijke onderzoeken naar de geschiedenis en cultuur van de dorpen die bij de totstandkoming van de Gemeente Rotterdam zelfstandige gemeenten waren en later door de Gemeente Rotterdam geheel of gedeeltelijk werden geannexeerd dan wel in de loop der jaren onderdeel zijn geworden van de Gemeente Rotterdam.

Per 1 april 2008 is Arie van der Schoor aan de slag gegaan met onderzoek en naar verwachting zal in 2011 het boek Rotterdam, stad van Dorpen verschijnen.

Voor het 5e jaar is op 21 juni j.l. de Rotterdamse Dorpendag gehouden.

Kethel is onlosmakend ook sterk verbonden met Rotterdam. Het buurtschap De Kandelaar thans ook behorende bij Rotterdam, behoorde voor 1929 bij Kethel. Voorts noem ik de handel en wandel van Overschie en Kethel met daartussen de Schie.

Een prettig boek vol wetenswaardigheden en feiten van steden, dorpen en heerlijkheden rond Rotterdam uitgegeven in 1980 Regio-reeks is ‘Dit land rond Rotterdam’ geschreven door Martin Gruyl. Niet meer te koop in de boekwinkel, maar wel in tweedehands boekwinkels. Ik mocht het boek lenen van mijn Kethelvriend Rinus van der Loo.

Published in:

on 3 juli 2008 at 9:14 Comments (1)

Trots en een lofzang op ’t Kethelhuys

Schiedamseweg 2, rond 1910

Zoals ik eerder heb vermeld, er is iets gaande in het prachtige pand Schiedamseweg 2, de voormalige herberg De Vergulde Valck.

Nu is er een mooie cadeauwinkel geopend, geheel in stijl van het dorp.

Yvonne en John en hun enthousiaste kinderen hebben en zijn het pand aan het verbouwen: het dorp Kethel en het pand waardig.

Ga eens kijken

Een detail: het zoldertrapje in het woonhuis hebben zij gedecoreerd in hun winkel en als extra etalage in de winkel gebruikt en zelfs het trekkoordje voor het gewicht van de trap in ere hersteld.

Het zoldertrapje

De laatste ondernemersfamilie van Leeuwen sloten in 1990 hun kruidenierswinkel in het pand Schiedamseweg 2 dit tot droefenis van vele klanten. Ik denk dat zij trots geweest zouden zijn op deze nieuwe invulling van hun levenswerk.

Published in:

on 22 juni 2008 at 15:22 Comments (6)

Daar waar uithangt

Verhalen over Kethel na 1900 en heden

Kethels nieuws vanuit het Gemeentearchief Schiedam

IJspret?

IJsclub Kethel

Na 80 jaar weer ‘stopplaats’ in Kethel?

Kethel liefhebber overleden

Midden-Delfland

Tonnetje steken 2008

Heimwee, verlangen naar ouderwets gezellig, herkenbaar?

De Stichting Rotterdam is vele Dorpen

Trots en een lofzang op ’t Kethelhuys

Over de auteur