Artikel 1e Verspeekpomp in Kethel gepubliceerd

Ga je je  binnenkort laven bij de 2e Verspeek-pomp in het midden van het dorp Kethel, dan vraag je je toch af : ‘Hoe kwam de 1e Verspeek-pomp tot stand in Kethel?002

In het juni nummer Scyedam van de Historische Vereniging Schiedam is een artikel te vinden over de 1e Verspeek-pomp in Kethel. Als je lid bent van de Historische Vereniging Schiedam dan krijg je het blad automatisch in je brievenbus. Mocht je een exemplaar willen kopen, kom naar het bezoekerscentrum aan de Hoogstraat 74 in Schiedam, geopend op vrijdag van 13.00 tot 15.00 uur of zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur.

Je kan het blad ook bij mij bestellen en volgens mij ook kopen bij onze boekhandelaar Post Scriptum op het Hof van Spaland. Het kost 5 euro.002-001

Opening Verspeekpomp 25-7-1898

Published in: on 15 juni 2014 at 13:41  Geef een reactie  

Kethels dialect?

In december 2007 heb ik al een stukje geschreven over het Kethelse taalgebruik en daarin betwijfelde ik of het typisch Kethels taalgebruik betrof. Van Erik van het gemeente archief Schiedam kreeg ik de tip dat bij het Meertens Instituut een item op internet staat met dialecten uit ons land, waaronder ook Kethel, er is een opname te downloaden en een geschreven tekst te lezen.

Jaap de Raat spreekt in zijn boeken ook al over typisch Kethels taalgebruik, ’t durp’, ‘zeumer’, ‘hooivurk’, ‘hurfst’, enz.

In het stuk (uit 1963) van het Meertensinstituut spreken de geïnterviewden, een molenmaker en een landbouwer, over:

‘perslotvanreken’ = uiteindelijk,

‘ripperere’ = repareren

‘der stater’ = er staat

‘astie’ = als hij

‘noggerris’ = nog wel eens

‘heppem’ = heb hem en ga zo maar door.

Als kind hoorde ik deze spreektaal ook wel, maar nog steeds twijfel ik of het typisch Kethels taalgebruik betreft.Het leugenaarsbankje voor de winkel van Piet van Beurden, Schiedamseweg Een foto uit de zestiger jaren voor de winkel van Piet van Beurden, waar de Kethelse heren staande: Kees van der Marel, Piet Bijl, Lauw Bijl, Kees van der Mark en van de Marel zeker volop het Kethelse dialect spraken en het Kethels en wereldnieuws lieten passeren.

Mocht je er van overtuigd zijn dat er Kethels dialect bestaat, reageer op mijn website, ik ga de discussie graag aan.

Published in: on 28 augustus 2013 at 20:36  Comments (7)  

Stilstaan bij opheffing gemeente Kethel en Spaland 70 jaar geleden

We weten niet beter of Kethel hoort bij Schiedam. Voor augustus 1941, nu 70 jaar geleden, was Kethel een zelfstandige gemeente met gemeentebestuur en burgemeester. Op 1 augustus 1941 telt Kethel 2418 inwoners. Over de annexatie van Kethel is al veel gezegd en geschreven. Hiervoor kan men ook uitstekend terecht bij het Gemeentearchief in Schiedam.

Op mijn website wil ik toch even stilstaan dat het deze maand 70 jaar geleden is dat Kethel haar zelfstandigheid moest opgeven en wat dat voor een aantal bewoners betekende.

Kethels chroniqueur Jaap de Raat tekende een spotprent:

Een onbekende Kethelse bewoner vertolkte de onvrede over het gebeuren in een gedicht:

Wij willen Kethel houwen

Ons dierbaar dorpje klein

Niet een zal ons benauwen

Wie het ook moge zijn

Bij ons geen vreemde machten

Geen vreemde tiranie

Wij zullen ons wel wachten

Voor ’t juk van Overschie

Wij willen Kethel houwen

Vol eenvoud, rust en vree

Zijn bloeiende landouwen

En heerlijk stamboekvee

Wij willen nimmer zuchten

Bij ons geen simpathie

Wij, Kethelaars, wij duchten

Het juk van Overschie

Wij willen Kethel houen

Bij niemand ingelijfd

Wij hopen en vertrouwen

Dat het steeds ‘Kethel’blijft

Wij Kethels trouwe zonen

Wij vreezen tiranie

En willen nimmer wonen

In ’t land van Overschie

Op 24 juli 1941 besloot K.J. Frederiks, secretaris generaal van Binnenlandse Zaken, tot opheffing van de gemeente Kethel en Spaland.

De boer, baker, bakker, slager en smid zijn verdwenen uit het centrum van Kethel, maar er is in 2011 veel goeds voor teruggekomen. Maak eens een wandeling door Kethel of lees de boeken van Jaap de Raat. Hoe genoeglijk kan het zijn.

Published in: on 12 juli 2011 at 11:15  Comments (4)  

Kethel liefhebber overleden

Louw Jongste 5-1-1929 – 7-11-2008

Zaterdag 7 november 2008 bereikte mij het trieste bericht dat Louw Jongste was overleden. We verliezen in hem een Kethel liefhebber. Louw was altijd met de geschiedenis van Kethel bezig en heeft diverse boekjes geschreven en met zijn grote foto verzameling daarin gepubliceerd. Als hobby schilderde hij leuke prenten over Kethel en maakte gedichten. Met toestemming van Louw heb ik het e.e.a. op mijn website van hem mogen gebruiken. Kortom Kethel was ook zijn grote passie. We zullen hem missen.

louw-jongste louw-jongste-2

Published in: on 12 november 2008 at 22:29  Comments (6)  

De Stichting Rotterdam is vele Dorpen

Uitstapje naar het dorp Rotterdam

Als amateur geschiedenisschrijver over dorpen wil ik wijzen op een geweldig initiatief van het Historisch Genootschap Roterodamum. Zij heeft in 2002 de Stichting Rotterdam is vele Dorpen opgericht. Het doel van de stichting is het verrichten of laten verrichten van studies en wetenschappelijke onderzoeken naar de geschiedenis en cultuur van de dorpen die bij de totstandkoming van de Gemeente Rotterdam zelfstandige gemeenten waren en later door de Gemeente Rotterdam geheel of gedeeltelijk werden geannexeerd dan wel in de loop der jaren onderdeel zijn geworden van de Gemeente Rotterdam.

Per 1 april 2008 is Arie van der Schoor aan de slag gegaan met onderzoek en naar verwachting zal in 2011 het boek Rotterdam, stad van Dorpen verschijnen.

Voor het 5e jaar is op 21 juni j.l. de Rotterdamse Dorpendag gehouden.

Kethel is onlosmakend ook sterk verbonden met Rotterdam. Het buurtschap De Kandelaar thans ook behorende bij Rotterdam, behoorde voor 1929 bij Kethel. Voorts noem ik de handel en wandel van Overschie en Kethel met daartussen de Schie.

Een prettig boek vol wetenswaardigheden en feiten van steden, dorpen en heerlijkheden rond Rotterdam uitgegeven in 1980 Regio-reeks is ‘Dit land rond Rotterdam’ geschreven door Martin Gruyl. Niet meer te koop in de boekwinkel, maar wel in tweedehands boekwinkels. Ik mocht het boek lenen van mijn Kethelvriend Rinus van der Loo.

Published in: on 3 juli 2008 at 9:14  Comments (1)  

Tweede Wereldoorlog in Kethel

In mei 2008 is het 68 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog uitbrak.

Na het lezen van het boek Schaduwen over Schiedam, gebeurtenissen en belevenissen tijdens de bezettingsjaren 1940-’45,  trof mij op bladzijde 170 de ‘Quartierbescheinigung’ van Hauptman Guntther waarmee Kethel Duitse inkwartiers moest opnemen. Met toestemming van Ser Louis, een van de eindredacteuren van het boek, mocht ik de verklaring scannen en in mijn weblog opnemen. Mede omdat ik een foto heb waarop een van de paarden gevorderd werd op het erf van mijn vader.

  

Ik heb de bezettingsjaren niet meegemaakt, mijn ouders hebben tegen de kinderen niet veel over de bezetting gesproken. Maar ons kinderen wel meegegeven, dat vrijheid een groot goed is.

In ons huisgezin met twee jonge kinderen, een boerderij in het dorp en op de zolder verbleven twee ingekwartierde soldaten, dit moet een aardige vrijheidsberoving geweest zijn voor mijn ouders.

Tegen het einde van de oorlog kwamen er veel mensen uit de stad om onderdak en eten vragen, hier zijn met een aantal mensen levenslange vriendschappen uit ontstaan.

   


De langverwachte bevrijding 5 mei 1945

Published in: on 8 april 2008 at 19:43  Geef een reactie  

Thuiskomen

jacobuskerk-2.jpg

Het boek van R.W. Poels 100 jaar Jacobuskerk (1890-1990) 1000 jaar parochieleven in Kethel inspireerde mij, als niet kerkelijk persoon, mijn gevoelens bij de Jacobuskerk te beschrijven.

Zodra ik voor korte of langere tijd uit Kethel vertrek en waar ik ook vandaan kom zie ik de eenvoudige torenspits van de Jacobuskerk. Dat is thuiskomen.

Als kind van nederlands hervormde ouders, mochten wij uiteraard de katholieke kerk niet bezoeken. Dit heb ik later goedgemaakt.

Een mooi tegelplateau, welke boven de schouw hangt in de zaal van de pastorie. Het opschrift luidt: ‘Ao Di MDCCCXC GAUDETE IN DOMINO’ (In het jaar onzes Heren 1890 Verheugt U in de Heer).

plankette-in-de-jacobuskerk-kethel.jpg

De omgeving van de Jacobuskerk is de laatste 50 jaar veranderd. Van landelijke omgeving naar villawijk, maar de torenspits van de Jacobuskerk blijft altijd zichtbaar.

jacobuskerk-4-1958.jpg    jacobuskerk-3-1958.jpg 1955
foto-kerkweg-nabij-jacobuskerk1980.jpg 1980 jacobuskerk.jpg 2008

Er valt nog veel te vertellen over de Jacobuskerk en hun parochianen. Zeker deze laatste groep is in 100 jaar nog even enthousiast over hun kerk en adviseer dan ook ga eens kijken.

Ik ben druk bezig met een artikel over de Sint Jacobusschool, de school heeft van 1889 tot 1969 in Kethel vele scholieren gehuisvest.

Jacobusschool 2 mei 1944_0008

Published in: on 12 januari 2008 at 15:49  Comments (2)  

Nostalgie en Poëzie

Over de openbare school in Kethel valt veel te vertellen, maar zo aan het einde van 2007 zitten we toch allemaal wat te mijmeren over de jaren die achter ons liggen.

Vanaf 1890 bestaan er al poëzie albums. Met vaak wat belerende verzen aan de rechterkant van het album en een mooi plaatje aan de linkerzijde van het album.

Hieronder het album van mijn tante met een prachtig vers van school- en bovenmeester Herman van der Loo van de openbare school in Kethel in 1927.

poezie.jpg   tante-rie-rip-8-jaar.jpg    schiedamseweg-school-herman-vd-loo-3.png

Published in: on 30 december 2007 at 14:44  Comments (2)  

Een bijzonder huis

Een bijzonder huis, Schiedamseweg 31 met vele bestemmingen in bijna 100 jaar. 

In het boek van Jaap de Raat Kethel en Spaland in oude ansichten lezen we dat het renteniershuis in 1909 gebouwd is op verzoek van Hein Baade.

In 1939 overleed mijn opa, mijn ouders gingen trouwen en op de boerderij wonen. De weduwe ging wonen in het pand met haar jongste dochter. In 1941 trouwden Jan en Marie vanuit Schiedamseweg 31.

schiedamseweg-31-3.jpg 26 juni 1941   rie-rip-en-jan-bijl-26-6-1941.jpg Rie en Jan trouwfoto
schiedamseweg-dr-sauerstraat1bouwjaar-1909jpg.jpg 2007

Een groot huis, de weduwe kreeg tijdens de oorlog inkwartiering van de duitsers. In 1949 is zij verhuisd en het pand werd verbouwd als wijkgebouw, het Kethelse Groene Kruis gebouw voor wijkverpleging, tbc-bestrijding, kraamzorg, gezinsverzorging en het verstrekken van gratis verpleegartikelen in bruikleen. Op de bovenverdieping woonde een wijkverpleegkundige.

Op het Bachplein werd een nieuw Kruisgebouw gebouwd en eind jaren zestig vestigde de Spaarbank Anno 1820 zich in het pand. Hierna de OBM, een verzekeringsmaatschappij. Eind jaren negentig is het pand weer als woonhuis in gebruik genomen.

schiedamseweg-dr-sauerstraat.jpg  1920  schiedamseweg-31-2.jpg  1940    
 bijzonder-huis-schiedamseweg.jpg 
De familie voor het huis op de verjaardag van oma Rip, 3 augustus 1944        
hof-van-spaland-1955.jpg1955 waar nu winkelcentrum Hof van Spaland en op de achtergrond in het midden Schiedamseweg 31                    

Een herinnering:

In mijn jeugd op maandagmiddag, in het meest rechterraam van het pand, hield een tandarts uit Schiedam spreekuur. In die tijd ging je naar de tandarts als je kiespijn had, dus het was een ware kwelling als het zo ver was. De tandarts was ook niet de meest aardige man en je had al zo veel pijn. Er kwamen twee spuiten en de zere kies werd getrokken. Ter genoegdoening mocht je na afloop van al het geleden leed voor een dubbeltje wat uitzoeken uit de snoepdoos bij Wijsbroek.

adrie-digitale-camara-februari-2007-122.jpg 2e raam de tandarts uit Schiedam
Published in: on 29 december 2007 at 10:03  Comments (5)  

Kethelse taalgebruik?

In de boeken van Jaap de Raat spreekt hij nog weleens over typisch Kethels taalgebruik. Zoals voor het dorp spreekt hij over  ‘t’durp’. Voor zomer zegt hij ‘zeumer’, hooivork wordt ‘hooivurk’, herfst wordt ‘hurfst’, timmerman wordt ‘tummerman’ , bezorgen wordt ‘bezurgen’, zondag wordt ‘sundag’, werf wordt ‘wurf’.

Weliswaar ben ik in vergelijking met Jaap de Raat nog een jonge Kethelse en geboren midden in het dorp, maar van bovenstaande woorden waarin veelal de ‘u’  of ‘eu’ gebruikt worden, gebruikten wij thuis niet. Ik denk dat het toch meer familiegebruiken waren.

Uiteraard voerden wij ook bepaalde spreektaal, maar of het typisch Kethels is…….

Abuis                          = verkeerd of fout                 

Blesselaan                 = Laan van Bol’es

De Pil                         = De dokter

Rooms                       = Katholiek

Om alle Pieten, Jannen en Keezen en de daarbij behorende bekende achternamen als De Vette’s, Lansbergen’s, Van Millen’s, Jongste’s, Van der Eijken enz. uit elkaar te houden werden daarvoor ook bijnamen verzonnen vaak gerelateerd aan hun beroep of straat of erf waar zij woonden of ze lang, kort, dik, dun, scheel of mank waren.

Published in: on 5 december 2007 at 19:11  Geef een reactie